İnsanlar olarak bu dünyada yalnız değil, hayvanlar ve bitkiler de dahil olmak üzere diğer Tanrı'nın yaratıklarıyla yan yana yaşadığımız açık bir sırdır. Tıpkı insanlar gibi bu hayvanlar ve bitkiler de hücreden başlayarak yaşamın organizasyon yapısına sahiptir. Bu hücreler çok küçüktür ve birbirinden farklıdır. Aynı şekilde bitki hücreleri ve hayvan hücreleri de aynı değildir.
Şimdi, önceki makalede bitki hücreleri ile hayvan hücreleri arasındaki farklılıkları tartışmış olsaydık, bu sefer daha derinlemesine tartışacağımız bitki hücrelerinin sırasıdır. Bu, özellikleri ve türleri içerir.
Bitki hücreleri ökaryotik hücre grubuna aittir. Ökaryotik hücreler, bir zara sarılmış genetik materyale (DNA) sahip bir hücre grubudur. Bitki hücreleri, diğer ökaryotik hücrelere göre farklı bir yapıya sahiptir.
(Ayrıca şunu okuyun: Hayvan ve Bitki Hücreleri, İkisi Arasındaki En Çarpıcı 5 Fark)
Tıpkı hayvan hücreleri gibi bitki hücrelerinde de ökaryotlar bulunur, ancak her ikisinin de belirli karakteristik özelliklerinde farklılıklar vardır. Örneğin, bitki hücreleri büyük boşluklara ve iyi gelişmiş hücre duvarlarına sahiptir.
Yapının şekline bakıldığında, merkezcilleri ve merkezi lifleri olan hayvan hücrelerinin aksine, bitki hücrelerinde bunlara sahip değildir. Bitki hücreleri, organellerden ve sitoplazmadan oluşur. Sitoplazmada bulunan hücre çekirdeği ve hücre altı yapılar dışındaki tüm organeller, koruyucu bir tabaka olarak hücre duvarı ile kaplıdır.
Bitki Hücrelerinin Özellikleri
Daha fazla ayrıntı için, bitki hücrelerini hayvan hücrelerinden ayıran bazı özellikleri şunlardır:
1. Büyük bir vakuole sahiptir (tonoplast adı verilen bir zarla çevrili). Tonoplastın işlevi, turgor hücrelerini korumak, moleküllerin sitozol ve bitki özsu arasındaki hareketini kontrol etmek, yararlı maddeleri depolamak ve protein ve organel atığını sindirmektir.
2. Selüloz, hemiselüloz, pektinden oluşan bir hücre duvarına sahiptir ve bazıları lignin içerir ve hücre zarının dışında protoplastlar tarafından üretilir.
3. Bir hücredeki plazmalemayı diğer hücrelerdeki endoplazmik retikuluma bağlayan hücre duvarındaki gözenekler şeklinde plazmodesmata olarak bilinen hücreler arasında özel bir iletişim yoluna sahiptir.
4. Bitkilere yeşil bir renk veren ve fotosentez yapılmasını sağlayan bir pigment olan klorofil içeren plastidlere, özellikle kloroplastlara sahiptir.
5. Yosunların ve pteridofitlerin, sikadların ve ginkgoların erkek cinsiyet hücreleri, hayvanlardaki hücrelere benzer kamçılara sahiptir. Bununla birlikte, jimnospermler ve çiçekli bitkiler gibi daha karmaşık bitkilerde, normalde hayvan hücrelerinde bulunan flagella ve centrioles yoktur.
Bitki hücresi türleri
1. Parankim hücreleri
Bu hücreler bitkilerin oluşumunu destekleme işlevine sahiptir ve tüm bitki yapısı ve işlevi için temel oluşturur. Parankima hücreleri ince bir birincil duvara ve oldukça işlevsel bir sitoplazmaya sahiptir. Bu hücreler yetişkin olarak yaşar ve biyokimyasal işlevlerden sorumludur.
2. Collenchyma hücreleri
Collenchyma hücreleri, gövdeler ve yaprak sapları üzerindeki korteks yüzeyine yakın ve yaprak kanadındaki büyük yaprak kemikleri boyunca demetler veya silindirler halinde düzenlenir. Kolenchyma nadiren köklerde bulunur. Kollenim, parankim ile yakından ilişkili ve genç organlarda destek olarak uzmanlaşmış canlı dokudur. Hücre şekilleri prizma şeklinden uzun bir şekle kadar değişir. Collenchyma hücreleri, parankima hücrelerinden daha kalın birincil duvarlara sahiptir. Duvarlar eşit derecede kalın değildir ve bu onun karakteristiğidir. Parankim hücrelerinde ikincil duvarlar ve lignin yoktur.
3. Sklerenkima hücreleri
Sklerenkima hücreleri, sürekli bir hücre topluluğu oluşturur veya ince bir demet oluşturur. Ek olarak, sklerenkima diğer hücreler arasında ayrı olarak da bulunur. Sklerenkima, birincil veya ikincil bitki gövdelerinde gelişebilir. Duvarlar kalın, ikincildir ve sıklıkla berlignindir ve yetişkinlikte protoplastlar kaybolabilir.
Sklerenkima ağı da basit bir kalıcı ağ türüdür. Bu dokuda lifler ve skleritler olmak üzere iki tür hücre vardır. Lifler, sivri uçlu hücre uçlarına sahip çok uzun hücrelerdir. Lifler büyük bir mukavemete ve esnekliğe sahiptir. Güçleri ve esneklikleri nedeniyle bu hücreler halkalar, ipler, paspaslar ve çeşitli tekstillerin üretiminde insanlar tarafından kullanılmaktadır.
Sclereida gibi lifler, kalın duvarlı ve serttir, ancak sclereida hücreleri kısadır ve lifler kadar uzun değildir. Skleridler örneğin elmada bulunabilirler, ağacın önemli bir bölümünü oluştururlar.
Bitki Hücrelerindeki Doku Türleri
Epidermis dokusu: Bitkileri çevreleyen en dış doku.
Taşıma Ağı: Bitki gövdesinde ulaşımda rol oynar.
Temel Doku: Fotosentez işlemini, gıda saklama ve yapısal desteği gerçekleştirir.
- Parankim: İkincil bir duvarı olmayan, ancak daha özel bitki dokusuna dönüşebilen ince bir birincil duvar.
- Collenchyma: Bitkinin büyüyen kısmını desteklemek için birleşen kalın bir birincil duvar.
- Sklerenkima: İkincil duvar kalınlığında olup bitkinin büyümeyen kısımlarını destekler.
