Okuldayken sık sık dünya haritasını gösteren bir top gördük, evet bu bir küreydi. Dünyanın çeşitli dünyalardaki adaların her ayrıntısıyla dünyanın bir kopyası olduğuna inanılıyor. Koordinatlarla donatılmış olsa bile, dünyanın aynı zamanda dünyanın bir kopyası olarak adlandırılması yanlış değildir. Ancak, belirli büyüklükte bir küre yaparken bir ölçek hesaplaması olduğunu biliyor muydunuz? Peki bu ölçek nedir?
Ölçek, görüntüdeki mesafenin orijinal mesafeye oranıdır. Bu genellikle haritada veya kat planlarında bulunabilir, böylece bir bölgenin gerçek durumunu temsil edebilir.
Bir alanın gerçek durumunu hala temsil edebilmesi için belirli bir ölçek kullanılarak bir harita veya plan çizilir. Harita veya küre üzerindeki ölçek, haritadaki mesafe ile aynı birimdeki dünya yüzeyindeki gerçek mesafe arasındaki oran veya orandır.
Bu arada, haritada ve dünyada bulunan ölçek her zaman küçülme gösteriyor. Bu, görüntünün içerdiği görüntü boyutunun gerçek boyuttan daha küçük olduğu veya genellikle yalnızca boyutu değiştiren ancak görüntünün şeklini değiştirmeyen ölçek faktörü olarak bilindiği anlamına gelir. Ölçek faktörü ikiye ayrılır:
- Büyütme faktörü, ölçek faktörü k veya k ise: 1, burada k> 1
- Ölçek faktörü k veya 1: k ise 0 <k <1 ise küçültme faktörü
(Ayrıca şunu okuyun: Ölçeğe Göre Harita Türleri)
Ayrıca ölçekteki birimler aynı olmalıdır. Haritadaki ölçeği, gerçek mesafeyi ve mesafeyi belirleme formülü şu şekildedir: ölçek = haritadaki boyut / gerçek boyut, gerçek mesafe = harita / ölçek üzerindeki boyut, harita mesafesi = gerçek mesafe x ölçek.
Örnek problem 1:
Bandung ile Cakarta arası 150 km'dir. Haritadaki mesafe 5 cm ise haritadaki ölçek nedir?
Çözüm: Gerçek mesafe birimi santimetre (m) birimine dönüştürülmelidir
Gerçek mesafe = 150 km = 15.000.000 cm
Haritadaki mesafe = 5 cm
Ölçek = 5: 15.000.000 (her iki değer de 5'e bölünmüştür)
= 1: 3.000.000 (harita üzerinde ölçeklendirin)
Örnek problem 2:
Haritadaki A şehri ile B şehri arasındaki mesafe 4 cm'dir. Kullanılan harita üzerindeki ölçek 1: 500.000 ise, iki şehir arasındaki gerçek mesafe nedir?
Çözüm:
Haritadaki mesafe = 4 cm
Ölçek = 1: 500.000
Gerçek mesafe = harita / ölçek üzerindeki mesafe
= 4: 1 / 500.000
= 4 x 500.000 = 2.000.000 cm = 20 km (gerçek mesafe)
