Kesin bilimin aksine, sosyal alandaki araştırmalar tek bir bakış açısından görülemez. Bu nedenle sosyal araştırmanın tasarlanıp uygulanmadan önce bir paradigma oluşturması gerekir.
Thomas Kuhn'a göre, araştırma paradigması, problemin odağının nasıl anlaşıldığı ve çalışıldığı konusunda araştırmacıların bakış açısı, inancı ve mutabakatıdır. Egon G. Guba, sosyal araştırma paradigmasını ontoloji, epistemoloji ve metodoloji olmak üzere üç açıdan sınıflandırır.
Ontoloji , araştırmada bilmek istediklerinizi tartışır. Epistemoloji bunun nasıl bulunabileceğini sorar. Bu arada, metodoloji bir şeyi bulmanın yollarını arar.
Araştırmada ne yapıyorlar? Ontoloji ve epistemoloji, araştırma problemine bakış açımızı ve bu bilgi veya veriyi nasıl elde edeceğimizi belirlememize yardımcı olur. Öte yandan metodoloji, araştırma verileri üzerinden problemlere cevap almak için kullanacağımız bir stratejidir.
(Ayrıca şunu okuyun: Sosyal Araştırmada 4 Veri Toplama Tekniği)
Bu üç sınıflandırmaya dayanarak, pozitivizm, yapılandırmacılık, pragmatizm, öznelcilik ve eleştiri olmak üzere beş araştırma paradigması vardır.
Pozitivizm
Bu tip, bir fenomenin gerçekliğinin ve gerçeğinin bekar olduğuna inanır. Bu gerçeklik, geçerli ve güvenilir araçlar kullanılarak ölçülebilir. Bu nedenle, pozitivist araştırma genellikle nicel bir yaklaşım kullanır.
Yapılandırmacılık
Pozitivizmin aksine, yapılandırmacılık tek bir gerçekliğin veya gerçeğin olmadığını varsayar. Sosyal gerçeklik, elde edilen sonuçlar değişecek şekilde bireyler ve gruplar tarafından yorumlanır. Yapılandırmacı araştırma genellikle nitel bir yaklaşım kullanır.
Pragmatizm
Pragmatizm paradigması, gerçekliğin sabit olmadığına inanır çünkü sürekli olarak müzakere edilir, tartışılır ve yorumlanır. Bu paradigmanın pozitivizm ve yapılandırmacılık görüşlerinin bir kombinasyonu olduğu söylenebilir. Tipik olarak, bu tür araştırmalar birleşik bir nitel ve nicel yaklaşım kullanır.
Öznelcilik
Öznelcilik, gerçekliğin araştırmacıların gerçeklik olduğuna inandıkları şey olduğunu varsayar. Bu nedenle araştırmada araştırmacıların görüş ve yorumları önemli kabul edilmektedir. Öznelcilik paradigması genellikle söylem analizinde, arkeolojik, soybilimsel ve dekonstrüktivist yöntemlerde kullanılır.
Kritik
Eleştirel paradigma, sosyal gerçekliğin bir grup güçlü partinin altında inşa edilmiş ve altında olan bir sistem olduğuna inanır. Bu paradigmayı benimseyen araştırma türleri arasında eleştirel söylem analizi, ideolojik eleştiri ve eleştirel etnografi bulunur.
