Dünyadaki ülkelerin güvenlik ve refahını sağlamak için farklı amaçlarla çeşitli organizasyonlar oluşturulmuştur. Bu tür organizasyonlar küresel ve bölgesel olabilir. Küresel bir organizasyon birkaç ülkeden oluşur ve ortak bir amacı olan işlevsel bir birimdir. Bölgesel organizasyon ise sadece birkaç ülkenin takip ettiği bir organizasyondur. Bu yazıda, yalnızca birkaç ülkenin katıldığı bazı askeri örgütleri, diğer bir deyişle bölgesel askeri örgütleri tartışacağız.
Herhangi bir organizasyon gibi, bu organizasyon da özellikle askeri alanda aynı hedeflere sahiptir. Sözü edilen bölgesel askeri örgütler arasında aşağıdaki 4 tanesi iyi bilinmektedir.
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO)
NATO 4 Nisan 1949'da kuruldu. Amacı, Sovyet etkisinin yayılmasını önlemek için ülkeler arasında askeri işbirliği oluşturmaktı. Bu bölgesel askeri teşkilat, diğer taraflarca saldırıya uğradığında üye ülkelerini koruma ilkesine sahiptir.
NATO üyeleri, çoğunluğu Avrupa kıtasından gelen 29 ülkedir. NATO için bir NATO üyesine saldırmak, örgütün tüm üyelerine saldırmakla aynı şeydir.
Avustralya-Yeni Zelanda-Amerika Birleşik Devletleri Güvenlik Anlaşması (ANZUS)
ANZUS, 1 Eylül 1951'de Amerika Birleşik Devletleri'nin San Francisco şehrinde kuruldu. Adından da anlaşılacağı gibi, ANZUS üyeleri Avustralya, Yeni Zelanda ve Amerika Birleşik Devletleri'nden oluşmaktadır. ANZUS'un amacı, Avustralya ve Okyanusya'da komünizmin yayılmasını önlemekti. Ancak Yeni Zelanda, Amerikan gemisi Yeni Zelanda topraklarına girdiğinde ANZUS'tan ayrılmaya karar verdi.
(Ayrıca şunu okuyun: 2020'deki Favori Çalışma Programları, Hangisi?)
Hedeflerine ulaşmak için ANZUS , üyelerini Kore Savaşı ve Vietnam Savaşı'na katılmaya teşvik eden ileri bir savunma stratejisi kullandı. Ayrıca Güneydoğu Asya Antlaşması Örgütü'nün (SEATO) bir parçasıdır.
Güneydoğu Asya Antlaşması Örgütü (SEATO)
Oldukça iyi bilinen üçüncü bölgesel askeri teşkilat ise SEATO'dur. SEATO veya Güneydoğu Asya Antlaşması Örgütü 8 Eylül 1954'te Manila, Filipinler'de kuruldu. İsim Güneydoğu Asya'daki ülkeleri ifade etse de, Güneydoğu Asya ülkelerinden, yani Filipinler ve Tayland'dan gelen sadece iki üye var. Geri kalanı Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Fransa, Yeni Zelanda ve Birleşik Krallık gibi Güneydoğu Asya dışındaki ülkelerdir.
SEATO'nun ana hedefi, ANZUS ile uyumlu olarak, Vietnam'da komünizmin diğer Güneydoğu Asya ülkelerine yayılmasını önlemektir. Bu nedenle SEATO, Amerika Birleşik Devletleri'nin Vietnam Savaşı'na girmesine izin verdi. Ancak 1975'te Amerika Birleşik Devletleri aslında geri döndü ve kaybedildi.
Orta Doğu Antlaşması Örgütü (CENTO)
CENTO, 1995 yılında kurulmuş olup, İngiltere ve ABD'nin de eklenmesiyle Irak, İran, Pakistan ve Türkiye gibi Orta Doğu ülkeleri tarafından takip edilmektedir. Diğer kuruluşların aksine, CENTO'da Amerika Birleşik Devletleri yalnızca üye ülkelere askeri ve ekonomik yardım sağlayıcısı olarak hareket etmektedir.
Bu bölgesel askeri teşkilat, komünizmin yayılmasını da önlemeyi amaçlıyor. Ancak CENTO'nun, Hindistan ile çatışmanın çözümünde Pakistan'a yardım etmediği düşünülüyor. Bu nedenle Irak ve Pakistan daha sonra çekildi.
